die zauberflöte

• mozart'in iki perdelik almanca operasi..sahsen benim en sevdigim operadir..gece kralicesi denilen kotu kadin karakterin sadece iki aryasi vardir ama bunlar tapilasi aryalardir, koleratur soprano sesi icin yazilmistir ki, soylemesi inanilmaz zordur, buyuk ustalik, cok genis ve tizlere hakim bir perde ve super diyafram kontrolu ister..ilk arya "o zittre nicht, mein lieber sohn" yavas ve acikli bir tonda gelisir fakat muhtesem bir finalle biter..ikinci arya " der hölle rache kocht in meinem herzen" en unlu ve zor staccato aryalardan biridir ve soylemek icin isin gurusu olmak gerekir..(ve fa verebilcek tizlikte bir ses)..
• konu icin ise mozart viyanali bir mason grubundan etkilenmistir..masalsi bir havasi vardir..gece kralicesi tamino'dan dinsel bir mezhebin gizemli lideri olan sarastro'nun elinden kıizi pamina'yi kurtarmasini ister. sonradan ortaya cikar ki, sarastro iyiyken kotu niyetleri olan kisi gece kralicesidir. tamino pamina ile ates, su ve sihirli bir flutu iceren bir torensel kabulle birlesir. kus avcısı olan papageno ise tamino'nun yaninda gezmek durumunda kalan saskin bir adamdir ama o da sonunda gonul esi papagena'yi bulur..
• turkcesi "sihirli flut"tur. cok guzel bir operadir, keske bir de almanca yerine italyanca olsaymis. bu kadar guzel, soylemesi zor aryalarla dolu bir operanin, sirf para kazanmak amaciyle, devrin ayaktakimini yonelik bir eglence olarak yazildigina insanin inanasi gelmez. koloratur repertuarinin en zor aryalarindan olan gece kralicesi'nin aryalarini bence en guzel edita gruberova soyler.
• mozartin oldugu yil 1791 de besteledigi operadir, en sondan bir onceki eseridir.
• mozart'in bu operasinin librettosu emmanuel schikaneder'e aittir. "die zauberflöte"nin ilk temsili, 30 eylül 1791 tarihinde viyana'da, "freihaustheater auf der wieden"de verilmistir. ayni zamanda bir basbariton olan schikaneder bu ilk temsilde papageno rolünü oynamistir. tarihteki ilk gece kralicesi (die königin der nacht) ise josepha hofer'dir. diger baslica rolleri ise su sanatcilar seslendirmistir prömiyerde:
  
  sarastro: franz xaver gerl
  pamina:anna gottlieb
  tamino:benedikt schalk
  
  bu operanin ayrintili bir sinopsisi icin su adrese de bakabilirsiniz:
  http://opera.stanford.edu/operas.html
  
  ayrica
  
  (bkz: sarastro) (bkz: dies bildnis ist bezaubernd schoen) (bkz: o isis und osiris)
• sihirli flüt operası, ilkel anlamıyla duygulu bir halk oyunudur. hayal dolu bir masal operasına yönelen, örf ve gelenekten beklenen bir dünya görüşünü müjdeleyen, yepyeni bir müzik sanatının doğmasını sağlamıştır.
  sihirli flüt operasının librettosu johann emanuel schikaneder tarafından yazılmıştır. eserin o tarihlerde iki perde halinde hazırlanan librettosunun, elde bulunan dökümanlara göre, bestelenmesine başladıktan sonra bile, esaslı değişikliklere uğradığı bir gerçektir. ilk temsile acele ile yetiştirilmesi gereken librettonun değişikliğine schikaneder’den başka karl ludwig gieseke ve ignaz von born’un da adları karışmıştır. o zamanlar viyana ve almanya sahnelerinde sihir operalarına ve halk dilinde ‘kaspar’ diye anılan komik bir tipin tekerlemelerine büyük sempati duyan tiyatro meraklıları için, sihirli flüt’ün ilk şeklini schikaneder düşünmüş, ciddi ve komik unsurları içine alan librettonun ilk hazırlıklarını gieseke yapmış, eserin mühim bir kısmı yazıldıktan sonra, esas amacın sırf insanseverlik idealine yönelen fikir ve sembollerle güçlendirilmesi fikrini mozart’a telkin edip, schikaneder metninin bu uğurda altüst olmasına sebep olan kişi ise ünlü hümanist ignaz von born olmuştur. bu duruma göre eserin ilk librettosunda iyiliği temsil eden gece kraliçesi ile kötülüğü temsil eden sihirbaz, düzeltilen librettoda yerlerini tamamen değiştirmişler, gece kraliçesi, fenalığı, kötülüğü, karanlığı, yani karanlık fikir ve düşünceleri, sihirbaz ise iyiliği, aydınlığı, yani insan hak, hürriyet ve sevgisini temsil etmiştir. daha sonra bu rolün adı sihirbazlıktan çıkarılıp, ignaz von born tarafından sarastro olarak değiştirilmiştir. sarastro, insanlık tarihindeki büyük din kurucularından biri olan zaroastr(zerdüşt)’dır. böylelikle sihirli flüt operası yalnız halkın ilgisini çeken müzikli bir sihir oyunu olmaktan çıkarak, iyilik ve kötülüğün savaşını ve iyiliğin, kötülüğü mutlaka yeneceğini açıklayan sembolik bir hümanizm eseri olmanın önemini elde etmiştir. eserde iyilikle kötülüğün temsilcileri olan gece kraliçesi ile sarastro, kendilerine mahsus amaçları gerçekleştirmek için insana yönelmiş, ancak sönmez aşk ve sarsılmaz iman kuvveti, ölümlü insanı karanlık gücün elinden alıp, sarastro’nun güneş tapınağına, yani değişmez gerçeğin mihrabına çekip götürebilmiştir. böylelikle insan, ancak aşk ve iman gücü ile kurtulanların tarafına katılabilmiştir. bu eserde korkunç deneme ve sınavlarla güneş tapınağına giden yolu arayıp bulan ve gerçeğe erişmişler arasına katılabilen kişiler; genç prens tamino ile sevgilisi pamina’dır.
  sihirli flüt operasına çok önemli bir rol olarak sonradan katılan bir tip de papageno’dur. bu tipi schikaneder librettoya sokmuş ve eserin ilk oynanışında, papageno partisini bizzat kendisi temsil etmiştir. papageno, bir kuş hafifliği ve saflığı içinde ölümlü dünyanın hasis menfaatleri ile kolayca avunabilen, daha fazlasını istemeye gücü yetmeyen, güneş tapınağı’nın kapısına kadar gelmişken, nereye ulaştığının farkına bile varmadan hasis dünyaya yüzünü dönen, kıt görüşlü, fakat zararı da olmayan insanı temsil etmektedir. onun için papageno, kendi düşünce seviyesini, kuş kılığında temsil etmektedir. bu role kuş-adam da denmektedir. nitekim papageno’nun, sevgilisi papagena’yı ve hoşlandığı yemekleri ve içkileri elde etmekten başka derdi yoktur. sarastro’nun tapınağına kabul edilen ermişler arasına katılabilmenin ne demek olduğunu düşünecek durumda da değildir. papageno, eninde sonunda sevgilisi papagena’ya kavuşur ve her ikisi de, temsil ettikleri fikir seviyesi bakımından, tamino ve pamina’nın temsil ettikleri yücelik seviyesi karşısında, yeryüzünde bulunan kıt görüşlü ve halinden memnun insanları temsil ederler. pamina ve tamino saf sevgi idealinin dişi ve erkek temsilcileridir. onlar ruhlarında sabır ve erdemi taşırlar.
  sihirli flüt operası , insanoğluna , sevgi ve iman yoluyla , hikmeti , hakikati ve mutluluğu arattıran ışığı , sanatta sembollerle idealize eden bir eserdir ve insan hak ve hürriyetine yönelen duygu ve iradenin moral müjdecisidir. hatta imanda irade ve isteğin sembolü olan “sihirli flüt”ün sesi , her engeli aşıp her güçlüğü yenmiş, korkunç ihtirası ve karanlık fikirleri temsil eden gece kraliçesi ile zenci monostatos’un kötülük prensiplerini önleyen bir insan azim ve iradesinin doğup gelişmesine yol açmıştır.
• mozartın operalarındaki karakterler arasında tek guclu kadın karaktere sahip operasıdır. gece kraliçesi onemli bir guce sahip bir kadındır ancak kocası oldukten sonra gucu azalmıstır. gucunu kazanmak istemektedir. bunun icin kızını aracı eder ancak kızı pamina tipik bir mozart operası kadın karakteridir. sarastro operanın bir yerinde suna benzer bir sey soyler: kadınların akılları her zaman bir erkek tarafından yonlendirilmelidir, yoksa yollarını kaybederler. pamina "dogru" yolu secer ve sevgilisiyle kalır, annesine yardım etmez. ancak kutuplarla hayata anlam verebilen "batı" beyni, kadını karanlıkların hakimi erkeği ise gunesin hakimi yapmıstır. gece kraliçesinin guç için savasması yanlıstır ve sonunda cezalandırılır. aynı kutuplar içine papageno ve tamino da hapsedilmistir. papageno neseli ve dunyevi zevklere duskun bir insanken (ki kendisi operada insandan cok kuslarla ozdeslestirilir), tamino aklın yolunu izleyen bir dervistir. ne var ki, sevgili mozart en tatlı ve en ihtiraslı aryalarını bu iki negatif kutup için, yani papageno ve gece kraliçesi için yazmıstır. sarastro, tamino ve paminanın bilgelik uzerine nutuk ceken aryaları veya duetleri ise en sıkıcı bolumlerdir.
• mozart'in bu oykunusu, mevlana'nin anlattigi bir oyku ile yaklasik ayni konuda ve benzer sembollerdedir
• amadeus'taki kullanimi da muhtesemdir.
• 15 ekim cumartesi^* 15:30 da ve 18 ekim salı^* 20:00 da sahnelenecek olan, kimsesizler mezarlığına gömülmüş bir dahinin operası.