çağrılmayan yakup

• şiirin tamamını copy paste^* edersek;
  
  "...
  i
  
  kurbağalara bakmaktan geliyorum, dedi yakup
  bunu kendine üç kere söyledi
  onlar ki kalabalıktılar, kurbağalar
  o kadar çoktular ki, doğrusu ben şaşırdım
  ben, yani yakup, her türlü çağrılmanın olağan şekli
  daha hiç çağrılmadım
  biri olsun "yakup!" diye seslenmedi hiç
  yakup!
  diye seslenmedi ki, dönüp arkama bakayım
  ve içimden durgun ve çürük bir suyu düşüreyim
  ceplerimdeki eskimiş kağıt parçalarını atayım
  sonra bir güzel yıkanayım da...
  ben size demedim mi...
  
  evet, kurbağalara bakmaktan geliyorum
  sanki böyle niye ben oradan geliyorum
  telaslı, aç gözlü kurbağalara
  bakmaktan
  bilmiyorum
  bilmiyorum, bilmiyorum
  ben, yani yusuf, yusuf mu dedim? hayır, yakup
  bazen karıştırıyorum...
  
  bazen karıştırıyorum ya, çok uzun bir gündü
  sonra bu çok uzun günün sıcak bir günü
  kediler kırmızı alevler halinde koşuyordu
  onlar işte hep boyuna koşuyordu
  birileri çıkıyordu ordan burdan
  
  hiç çıkmamak halinde ve olgun
  birileri çıkıyordu
  geceden kalma bir lamba yanıyordu, açık
  bir pencerenin sokağa doğru içinde
  bu uyum korkunçtur yakup!
  yakubun olması korkunçluğudur bu
  dünyanın insana doğru içinde
  yakup, yakup!
  burdayım, yani ben...evet, geliyorum
  lambayı söndürmesinler, geliyorum
  siz bütün lambaları yakın, evet
  ben, yani yusuf, yusuf mu dedim? hayır, yakup
  bazen karıştırıyorum...
  ve kendine bilinmeyenler yaratan yakubum ben, iyi ya
  durduğum bir gündü, diyorum, bütün ilgiler sizin olsun
  her türlü bir şeyler sizin olsun, ben artık
  hep böyle istiyorum, ayıp degil ya
  durduğum bir gündü, diyorum, yüzümü göğe doğurduğum
  bir gündü ve yaşar gibi kaldığım bir yaşama içinde
  ve yollarda ölü baykuşlar bulduğum
  bir ölünün günü boyayan renginde
  çürük evler bulduğum, içleri sonsuz kayalar
  kayalardan dondurmalar sorduğum
  ben, yani yakup, yakubun hiç çağrılmamış şekli
  kim bilir ne diyordum
  
  (kim bilir ne diyordu bir baykuş yaratıldığına
  bir baykuş tarafından
  ve bütün baykuşlar o bütün baykuşların arasında ne oluyordu
  ben ne oluyordum...)
  
  bütün iskemleler ağır ve hastalıklı
  bir gidip bir geliyordum kendime aptallaşarak
  bunu yakup söyledi
  dedi ki, çünkü herkes yakubu yaşıyordu, bense
  çöllerden ve kızgın güneşlerden icatlar yapıyordum
  kızgın kağıtların üstüne
  ve alevler halinde dünya bana dokunuyordu
  ve ayakta soğuk bir bira içmiş kadar bir anlamım oluyordu bazen
  ölüyordu ve bir de
  bir otobüse bindiğim, biletçinin bilet bile kesmek istemediği ben
  kendimi koruyordum
  bunu bana yakup söyledi
  öyle bir yakup ki bu, onca din kitaplarının sözünü bile etmediği
  kimsenin sözünü bile etmediği bir yakup
  ben
  bunu hep biliyorum
  bunu hep biliyorum ve işte
  özgürüm, cezasız duruyorum...
  
  ii
  
  kurbağalara bakmaktan geliyorum
  dedi yakup, bunu kendine üç kere söyledi
  telaşlı, açgözlü kurbağalara
  bakmaktan geliyorum. ben sanki yusuf
  ve yusuf değil
  her gün bir tahtaboşta asılı duruyorum
  ve durmuyorum... ben işte yakup
  yok artık karıştırmıyorum...
  
  taş merdivenleri ağır ağır çıktım, bunu ben böyle yaptım
  eski taş merdivenleri... yanımdan bir sürü adam
  geçti ve kolayca gittiler
  müzik aletleri renginde ve pırıl pırıl gittiler
  yanan güneşin altında
  onlar ki.. onlara benzer şeyleri ben çok gördüm
  ve onlar bir zamanı tamamladılar, öyle yaptılar
  ve sordum
  yakup daha başka nasıl bir yakup olsun
  ve onlar daha başka nasıl bir onlar olsunlar ki
  yakup ve onlar nasıl olsunlar. işte ben taş merdivenleri
  kurbağalara bağlayan taş merdivenleri
  durmadan kendimle karıştırıyordum
  kimse beni tutup çıkarmıyordu
  vıcık vıcık taşlar duyuyordum ayaklarımın altında
  anlamsız, yapışkan bir yığın taşlar
  yoruldum! bunu sanki biri söyledi
  yakubun biri
  ara katta bir pencerenin önüne ancak gelebildim
  kendime bir isim düşünerek
  birden ki bir isim düşünerek kendime. hayır bu kimse değil
  ancak gelebildim
  
  aşağıda bir luna park kımıldıyordu. ah kurbağalara bakmam gecikecek
  luna park kımıldıyordu, hem öyle değil
  bu uyum korkunçtur yakup
  bir yokluğun kımıldamaya doğru içinde
  ve sen ki böyle tanımlanırsan yakup
  yakuup!
  bir şey ki seni çağırıyor, o şimdi ne olmalı
  gene bir yakup olmalı bu, yakup
  kurbağalara bakman gecikecek, bunu ben nasılsa söylüyorum
  nasılsa ben bunu bir kere söylüyorum
  güneşe kırmızı top taşıyan bir adamın tahta bacağını cök yakıyordu ki
  adam içinden bağırdıkça dünya
  ters yonden yaratilıyordu, diyebilirim
  bir öğle üzeriydi adamın içindeki kalp
  kan kalp
  kırmızı top
  yakıcı dönüşümler çıkaran
  belli ki susmak yaratılmamış şekliydi dünyanın
  öyle değil mi yakup
  hemen hemen öyleydi, yakup bunu söyledi
  iyi ki söyledi. ara katta bir pencerenin önüne ancak gelebildim
  şimdi bir kurtarabilsem ayaklarımı
  o benim ayaklarimı.. taşlardan
  bir kurtarabilsem
  saat on ikiyi gösteriyordu ki, ben nerdeydim
  bir zamansızliğın yakuba doğru içinde
  saat on yediyi ve yirmi biri
  gösteriyordu ki, ben nerdeydim
  her saniyedeki ve işte her saniyedeki
  ben, yani yakubun o dağılgan şekli
  nerdeydim.
  
  bilmem ki. bir avukat benim ellerimi tuttu. gözlüklü bir kadındı bu, iyi mi
  kim bilir bir çağın neresinden burada. anlaşılması
  yoktu ki. kendine özgü bir duruşu
  yoktu ki. pek güçlü kolları vardı yalnız
  ne diyordum, ben işte yakup
  çekiverdi beni taş hamurun içinden
  pek öyle gürültüyle değil
  bir başka yapışkanlığın içine
  çekiverdi beni
  göğüsleri pek hoştu, ipekli bir giysinin altındaydı onlar
  sonra elleri ve kalçaları pek hoştu
  kılların ve bütün oynak yerlerin ölümlere doğru içinde
  bacaklarıyla bir şeyler bir şeyler bir şeyler yapıyordu artık
  onu ben çok iyi görüyordum. ama çarşaflar, öyle bir takım kıpırdanmalar
  araya
  giriyordu
  engelliyordu bizi
  ter içindeydik. ellerimden çekiyordu. ter içindeydik
  beni kurtarmak istiyordu, bir isim gibi ben'i
  ter içindeydik
  terlerimiz üstümüzde duruyordu, yıkanmış yeni kaplar gibiydik
  üstümüzde olgun ve kararsız su tanecikleri bulunan
  biz yakup
  biz gözlükten, taş hamurdan ve beyaz çarşaflardan
  ve biraz hiç çağrılmamaktan yapılmış
  kurbağalara geldik.
  
  iii
  
  kurbağalara bakmaktan geliyorum
  dedi yakup, bunu kendine üç kere söyledi
  masalarda oturmuşlardı. ben oradan geliyorum
  yazı makineleri, kağıt sesleri
  ben oradan geliyorum.
  
  önce bir kenarda durdum, hiç kimse beni çağırmadı
  sonra bir yer bulup oturdum. hadi bir sigara iceyim dedim
  olmaz, dedi mubaşir kıliklı kurbağanın biri
  belli ki yeni tıraş olmuştu, bana yakasından bir kopça eksik gibi geldi
  öyleyse peki, dedim, ayağa kalktım, şöyle bir duvara dayandım
  bu kez de duvarlarda sanki duvarca bir sözdizimi
  olmaz ki, yakup!
  peki yakup ne yapsın, bu aklımdan bile geçmedi
  herkesin durduğu bir yere gittim. ben yakup
  ya onlar kimdi
  aralarına aldılar beni. artık ben hiçbir şey göremiyordum
  biri bir şeyler söylüyordu yalnız, yüksekce bir yere oturmuş
  onu ben duyuyordum
  duyuyordum, sesi başımın üstünden dünyaya yayılıyordu
  ve "yakup" sesini ancak anlıyordum. yakubun ötesinde
  birtakım sözler ediliyordu, onları ben anlamıyordum
  anlamıyordum ama, iyi sözler söylemiyorlardı benim için
  sonra bir sey daha vardı anlamadığım: yani ben neydim ki, ne yapmış
  olmalıyım
  ben, yani yakup
  dedim ki kendi kendime, insan ne söylerse söylesin
  ve ne yaparsa yapsın, öyle değil mi
  bütün bunlar bir bir kalacaktır yaşamanın içinde
  diye düşündüm ya ben
  ben, yani yakup
  butun gücümle bunu bağırdım
  ben ki bağırdım işte, bütün kurbağalar bir olup beni dışarı çıkardılar
  bir odaya aldılar beni, ellerime gözbebeklerime
  daha başka yerlerime de baktılar
  sonra bilmiyorum ki, kapıyı gösterdiler bana
  ben, yakup, beni hiç kimse çağırmadı
  sokağa çıktım, bir sürü yerlerden geçtim. şimdi
  hatırlıyorum da, bir deniz kıyısında azıcık durabildim
  yosunlar, kumlar, şeytan minareleri
  ve kumlarda katılaşmış kıvrımlar
  bağırdım, bağırdım, bağırdım
  tanrının ayak izleri!
  tanrının ayak izleri!
  
  iv
  
  kurbağalara bakmaktan geliyorum. ben yakup
  bunu yakup söyledi
  yıkanmış çamaşırlar duruyordu odamın penceresinde
  gök işte bu beyazlıktan azıcık alıp veriyordu, diyebilirim
  bir kırlangıç onu kirletmese
  ki onlar o kadar çok siyahtırlar ki, ben
  onları hiç sevmem
  ve demek ki benim odamda hiç kimseler yoktur
  odamın düşünülmesi halinde bile
  kimseler yoktur
  biri sanki çarşıya çıkmıştır sürekli bir biçimde
  ve biraz da çarşılar
  ve durmadan satılan o kırık dökükler bitmez ki
  bitmesin
  çünkü bir gün bir boy aynası satın almak istiyorum ben
  kirli ve eski
  bir at arabasının aynaya doğru büyüyen içinde
  onu ben taşıtmak istiyorum, caddelerin
  intiharlara doğru büyüyen içinde
  ben, yani yakup
  kurbağalara bakmaktan geliyorum işte
  açgözlü, mor kurbağalara
  akşama doğru bir dilim ekmek yiyeceğim belki
  bir bardak da süt içeceğim. sonra
  bir güzel uyumak istiyorum, bütün gün çok yoruldum
  ben
  gözlükten, taş hamurdan ve çarşaflardan
  ve biraz hiç çağrılmamaktan yapılmış yakup
  uyumak istiyorum.
  
  ve sabah bunları bir bir kendime anlatacağım
  yakubun gene bir yokluğa doğru büyüyen içinde
  ..."
• "kurbağalara bakmaktan geliyorum, dedi yakup / bunu kendine üç kere söyledi / onlar ki kalabalıktılar, kurbağalar / o kadar çoktular ki, doğrusu ben şaşırdım /
  ben, yani yakup, her türlü çağrılmanın olağan şekli / daha hiç çağrılmadım / biri olsun "yakup!" diye seslenmedi hiç / yakup!..."
  
  edip cansever.
• yakup, edip canseverin gittigi meyhanedeki meyhanecidir ve birgun canseverin dizelerinde ve bizlerin gonullerinde cagrilmistir.
  
  ben, yani yakup
  kurbağalara bakmaktan geliyorum işte
  açgözlü, mor kurbağalara
  akşama doğru bir dilim ekmek yiyeceğim belki
  bir bardak da süt içeceğim. sonra
  bir güzel uyumak istiyorum, bütün gün çok yoruldum
  ben
  gözlükten, taş hamurdan ve çarşaflardan
  ve biraz hiç çağrılmamaktan yapılmış yakup
  uyumak istiyorum.
  
  ve sabah bunları bir bir kendime anlatacağım
  yakubun gene bir yokluğa doğru büyüyen içinde.
  
  edip cansever.
• - adın ne?
  - yakup, çağrılmayan yakup
  - neden?
  - çünkü her türlü çağrılmanın olağan şekliyim, kendime bilinmeyenler yarattığımdan, çünkü benim odamda kimseler yoktur, odamın düşünülmesi halinde bile kimseler yoktur, çünkü bir bardak süt içip yatacağım, çağrılmamaktan yorulduğumdan..
  
  yanidirki bir kediye verilebilecek en güzel isimdir "çağrılmayan yakup"..
• hiç çağrılmadığı için kendi ismine kendi bile yabancı olan..
  
  "...
  ben, yani yusuf, yusuf mu dedim? hayır, yakup
  bazen karıştırıyorum.
  ..."
• " edip cansever bir öteki olarak kendi'ne ulaşmayı denedi. ama bu aynı zamanda ayna arkasındaki dünyanın muhteşemliğini feda etmek demekti."
  [kekeme türk şiiri sf. 68 enis akın ]
  
  çağrılmayan yakup'ta karşılaşılan, ama anlaşılamayan, çevrelenemeyen ( tam anlamıyla ötekidir yani) yabancı bir alan olarak öylece durmaktadır kendi. paramparça, dağılmış ve özellikle sınırları belirsizleşmiş, sınırları olabildiğine geçirgen bir ben'in her bir parçası bir birine ses vermektedir, yankıyı bir parçadan alıp diğer bir parçaya taşıyan duvarlardan [ kendi'nin parçalarından] oluşma bir labirent gibidir yakup.
  
  onu kavramaya değil, çıkardığı gürültüye kulak vermeye çalışmıştır edip cansever. bu öyle bir gürültüdür ki labirentin dışını silmekte, bir sisin içine gömmektedir hatta daha doğru bir ifadeyle labirentin dışındaki her hangi bir şey de bu kendi'nin duvarlarından biri haline getirilmektedir. bu açıdan insanın sınırını teşkil eden şey derisi olmaktan çıkar, cisimler de çeberleriyle sınırlanmış değillerdir. bir mıknatısın manyetik alanı gibi kendi sınırlarından ötede yaşamaktadır yakup.
  
  dışarısı hem dışarılığını, bu belirsizleşen sınırlar nedeniyle yitirir, hem de kendi'nin yansıtıldığı bir yüzey olarak anlam kazanır. doğa, nesneler, diğer insanlar hem yakup'un üzerine gerildiği bir çarmıh, hem de yakup'un kendi sesinden başka bir ses alamadığı parçalarıdır. yakup, kendi kendisine gerilmektedir, kendini kendine germektedir, mutlak bir yalnızlıktır bu, tek başına kalmak değil, kendinden kurtulamamaktır.
  
  ruh halinin bu acayip titreşimleri nesnelerin ve insanların birbirine göreliğini, uyumunu ve sınırlarını eritir, şiire her yere yansıtılan (yoksa kurtulanamaz derecede her yere sıvanan mı demeli?) her yerden yansıyan bir kendi'nin sürekli çoğalttığı dindirilemez bir gürültü hakimdir.
  
  yakup çağırılmayandır, çağırılsa kendi gürültüsüne bir son verebilecek, "içindeki durgun ve çürük suyu düşürebilecektir". çağırılmak demek başka kendiliklere/kendiliklerle açılabilmek anlamına gelir, oysaki bunun yolunun konuşmak olmadığını bize ruhi bey söyler, ona seslenirler ama onun yalnızlığını dindiremezler. mutlak sessizlik, konuşmayla dindirilemeyen, yakub'u da ruhi bey'i de içinda hapseden sessizlik "dünyanın yaratılmamış şekli"dir.
  
  peki insanın ve nesnelerin sınırlarını yitirdiği yerde kendi'nin sınırını teşkil eden şey nedir? cevap bir sonraki şiirde karşımıza çıkar: ölüm bir iç imkan olarak (rilke ne diyordu? meyvenin içinde çekirdeğini taşıması gibi insanın içinde taşıdığı ölüm.) kendi'nin sınırını teşkil eder. bu iki şiirdeki ruh hali tam olarak kaygıdır. ` insanın varlığını varlık-olmayanın (hiçliğin) istila etmesiyle oluşan, da sein'ın hem varlıkta hem de var-olmayanda aynı anda kökleşmesiyle oluşan kaygıdır bu. bir baş dönmesi olarak kaygıdır. "aşağıya cehennemin ağzını açmış çukuruna bakan herkesin başı döner."
  
  hem cadı ağacının sonunu nasıl getiriyordu cansever:
  
  "ve tuhaf bir şekilde bir uçuruma akıyoruz
  ne düşmek, ne sarkmak, ne gitmek bir parça ileriye
  öylece kalıyoruz
  öylece kalıyoruz
  öylece kalıyoruz."
  
  "doğa'nın ve bütün canlılıkların ölü yerlerine baktıran" da işte bu kaygıdır.
• her okuduğumda, nedense aylak adam'ı aklıma getiren ve "biletçinin bilet bile kesmek istemediği" tüm yakup'lara adanmış olan şiir.
• tragedyalar ve ben ruhi bey nasilimile birlikte değerlendirildiğinde yalnızlaşmanın ve yabancılaşmanın ne kadar ince işlendiği daha iyi anlaşılacağı edip cansever siiri.
• "cagrilmayan yakup", ki$inin bizzat kendisine 3 uncu $ahis olma halidir de...
  
  ayrica bkz: kamu'nun (camus) yabanci'si...
• cansever'in en üzgün kahramanlarından biridir, isminin hiçbir önemi olmayan!