copyleft

• anti-copyright hareket...
  
  genel anlamda fikri sinai haklarin tamamen ortadan kaldirilmasiyla, insan beyninin ürettigi herhangi bir seyin serbest dagitimi ve dolasimini hedefler. bu baglamda internet bu hareketin hem araci hem modelidir...
  
  sanata uygulandiginda, eserlerin serbest kullanimi ve çesitli insan aglarina mümkün mertebe ulasmasi hedeflenir. sanat eserinin ortak kullanima sunulusu onu bir yerde islevsel kilacagindan her sanat eserine uygulanmasi pek mümkün olamamaktadir...
  bu sebepten çogunlukla tartismaya açik ve gelistirilmesi son derece mümkün kavramsal sanat alaninda vücut bulur...
  
  bu akim daha spesifik anlamda sanal ortama uyarlandiginda gnu project isimli serbest organizasyonun çikis noktasini olusturmustur...
  mevzu bahis basliktan yola çikarak, bu organizasyonun felsefesini aktarmakta sakinca görmüyorum...
  
  "ozgur yazilim'' ozgurlukleri korumaya yonelik bir akimin adidir. ingilizce'deki "free'' sozcugunun cift anlamli olmasindan dolayi bazi yanlis anlamalar olmaktadir. ozgur yazilim ucretsiz (bedava) olmak zorunda degildir. "free software'' denince "free beer'' (bedava bira) degil "free speech'' (ifade ozgurlugu) akliniza gelmelidir.
  ozgur yazilimin temelinde kullanicinin bir yazilimi calistirma, kopyalama, dagitma, inceleme, degistirme ve gelistirme ozgurlukleri yatar. daha kesin ve acik bir ifadeyle, kullanicilara su haklar taninmistir:
  
  her turlu amac icin programi calistirma ozgurlugu (ozgurluk 0).
  
  programin nasil calistigini inceleme ve kendi gereksinimleri dogrultusunda degistirme ozgurlugu (ozgurluk 1).
  program kaynak koduna erisim bunun icin bir onsarttir.
  
  yeniden dagitma ve toplumla paylasma ozgurlugu (ozgurluk 3).
  
  programi gelistirme ve gelismis haliyle topluma dagitma ozgurlugu (ozgurluk 4). boylece yazilim butun toplum yararina gelistirilmis olur. program kaynak koduna erisim bunun icin de bir onsarttir.
• bu mantiga gore copylefted bi olayi alip istediginiz gibi kullanabilirsiniz. ama ayni comertlikle dagitmalisiniz bunu,kisitlama getirmeksizin, degistirmeksizin
• yazilim dunyasindan odunc alinmi$ bu terimi $u gunlerde riaa ve dmca'ya kar$i ogrenci, hukukcu ve aktivistler kullanmaktadir. mp3 cekmeyi korsanlik olarak gorup, kendine para kazandiran insanlari mahkemeye verip 100+ bin dolarlik tazminatlar isteyen riaa denyosuna kar$i mucadele veren guzel bir gruptur.
• copyrightın bir nevi hırsızlık olduğunu ifade eden terimdir. yazılım dünyasının dışında da kullanılmaya başlanmıştır.
  fikir mülkiyetinin, sanat ile olan ilgisi hakkında bir makaleye siyar.org sitesinden ulaşılabilir.
  
  "fikir mülkiyetine hayır, korsana evet!" başlıklı yazıdan küçük bir alıntı:
  "uzun zamandan beri, korsan kitap ve cd-kaset satışına karşı bir güçlü bir kampanya yürütülüyor. hırsızlık açısından bakıldığında desteklenmesi, fakat "sanat" açısından bakıldığında pek de desteklenmemesi gereken bir kampanya bu. çünkü bu kampanyalar, öyle söylendiği gibi sanatçının değil; daha çok işçisi olarak gördüğü sanatçıyı, satıştan edinilen gelirin %10-20'si arası kadarını vererek "sömüren" yapımcı-yayımcı-basımcı-dağıtımcı firmaların çıkarlarını korumaya yönelik. ..."
  devamı için http://www.siyar.org/index.asp?yid=16&sid=1086
• (bkz: bandista)
• sanatçının emeğinin üzerinden para kazanan aracı kurumları/kişileri ortadan kaldırmak adına destek verilebilecek paylaşım.
  sanatçılar korcan cd/dvd'ye karşı çıkarlar ama emekleri üzerinden nemalanan aracı kurumlara ses etmezler,
  yazarlar korsan kitaba karşı çıkarlar ama okura doğrudan ulaşmayı hiç mi hiç akıllarına getirmezler.
  enformasyon çağında hala aracı kurumlara/kişilere para ödeyecek kadar zenginsen, korsana ses etmeyeceksin arkadaş...
• copyleft'in meşruluğunu-tutucu bir anlayış olarak- isveç'de din kurarak göstermiş olan felsefik din bulunmaktadır.
  bir sitede çıkan haber şöyledir: " kopimizm kilisesi tarafından daha önce iki kez başvuruda bulunan ve geri çevrilen istek bu kez kabul edildi. isveç, temel inancı dosya paylaşımı olan bir kiliseyi resmen kabul etti.
  kopimizm misyoner kilisesi, “kopyacting”(kopyalama) eyleminin ilahi olduğuna inanıyor, tanrıyı değil bilgiyi kutsal sayıyor.
  doğaüstü olayları reddeden kopimistler, yani kopimizm “dini” inananları, felsefe öğrencisi 19 yaşındaki ısak gerson‘un kurduğu dinin peşinden gidiyorlar. ruhani liderleri resmen tanınmanın büyük bir adım olduğunu düşünüyor.
  üçüncü başvuru sonunda resmen kabul edilen kopimizm’in dini simgeleri ctrl+c (kopyala) ve ctrl+v(yapıştır).
  simgelerinin yasadışı dosya paylaşımını teşvik etmeye yönelik olmadığını savunan grup, bilginin serbest dağıtımına odaklandıklarını söylüyor.
  “copy, paste, amen” "
• copyleft sadece ben hakkımı açıyorum demektir... bir hareket adı değildir... copyleft yayınları alıp kullanmak ve üzerinde değişiklikler yapmak serbesttir... bu film, müzik, program olabilir... tabi hakkını açanlar anti copyright insanlar oldukları için o hareketin bir mottosudur...
• türk medyasında dergiciliğin -istisnaları alınmasın üstüne - var olma sebebi. lisans anlaşması olanlar hariç alıntılanan bütün dış kaynaklı dergilerde copyright uyarısı copyleft olarak okunur ve dergi çıkarılır memlekette.
• (bkz: gnu)