• sivas'ın divriği ilçesinde bulunan ve dünya üzerinde bulunan her bir ulu camii'den daha ulu olan bir camidir.

    kapılar üzerinde taş bezemelerinden öte ilgiye ve araştırmaya ihtiyacı olan bir yapıdır. unesco'nun türkiye'den dünya mirasına kabul ettiği ilk tarihi yapıdır. özelliklerinden sadece biri caminin asimetrik olmasıdır.

    caminin erkeklerin kullandığı kapısı eğik bir şekilde durmaktadır. bu kapının bir özelliği de, yazın ikindi namazından 45 dakika önce, en net ağustos ayında görülen gölgeleridir.
    ilk gölge elinde tuttuğu kuran'ı okuyan bir adamdır ve sonra kıyam denilen, namaz esnasında ellerin bileklerde birleştirilip, göbek altına yerleştirilerek gözlerle secdeye bakma duruşunda bir adam halini alır. üçüncü gölgeye şahit olamadığım için tasvir edemiyorum.

    kadınlar kapısında da, sabah namazı öncesinde bir kadının oturarak kuran okuduğu bir gölge belirlendiği söylenmektedir.
    işin içler acısı olan tarafı, bu gölgelerin japonların belgesel çekmeye geldikleri vakit kurdukları kameralar ile ortaya çıkmış olmasıdır.

    caminin yanındaki şifahanenin kapısının üzerinde ve ortada bulunan sütunun buhar ile durmaksızın döndüğü söylenir. ancak meşhur erzincan depremi ile sistem bozulmuş ve sütun şu an sabit durmaktadır.

    şu an divriği'nin ana caddesinin yanında bulunan hamamdan camiye boru ile buhar taşındığı ve o buhar ile caminin ısıtıldığı ve ayrıca yukarıda bahsettiğim sütunu çevirdiği bilinmektedir.

    şifahane'nin içindeki akustik alanın duvarlarının üst tarafında karşılıklı duran iki yelpaze vardır. bu yelpazeler akustiği sağlamanın yanı sıra birbirlerini tamamlarlar. sağdaki dişidir, yani oyuktur. soldaki de erkek, çıkıktır. ve yelpazeyi oluşturan 24 sanırım dilim, toplu iğne ucu büyüklüğünde bir noktada birleşirler. camiyi ziyarete gelen teknik ressamların böyle bir işçiliğin resmini bile çizemeyeceklerini ifade ettikleri rivayet edilir.

    bu akustik alanın kubbesinin tam ortasında bir spiral taş vardır. kilit taş sistemi ile duran bir taş, aynı zamanda tasavvuf felsefesini aktarır. manası, dünyanın meydana geldiği ve bir süre sonra da öbür dünyaya gidileceğidir. spiralin etrafında da dört adet kapı görülebilir.
    akustik tavanın hemen solundaki girişin üzerinde, bir terazi yer almaktadır. terazinin kefeleri kalp şeklindedir. bu da yine tasavvuftaki öbür dünyada kalbimize göre yargılanacağımızın ifadesidir.

    caminin içindeki kubbelerden her biri diğerinden farklı işlenmiştir. caminin en zayıf olan noktasının olduğu yerde camiyi inşa eden kişinin adı arapça ve kırmızı renkte harflerle görülebilir. bilinenlerden bir tanesi de, bu kişinin eğer camiye bir şey olursa önce onun adı altta kalsın diye adını o noktaya yazdığıdır. bu da kişinin tevazusuna örnektir. inşa edenler ve ettirenler şifahene içinde bulunan tabutlarda yatmaktadırlar.

    yine akustik alanın cephesinde bir güneş saati bulunmaktadır. içeri giren güneş ışığı ile saatin takip edildiği söylenir.

    depremden önce caminin iç tarafında bir kar kuyusu olduğu ve tam üstünün açık olduğu biriken karın, içeri vuran güneş ışığı ile kışın caminin içini aydınlattığı söylenir. yine bu açıklık, yazın da caminin havalandırılarak serin kalmasını sağlarmış.

    bu cami dünya harikalarının arasına girmesi gereken, birçok özelliği bilinmeyen bir camidir.

    geçtiğimiz sene itü mimarlık bölümü hocalarından bir tanesi ve birkaç gönüllü camiye dikkat çekmek için itü'de bir fotoğraf sergisi açmıştır. zira kültür bakanlığı restorasyona yanaşmamakla birlikte, bu grubun da kendi imkanları ile camiyi restore etmelerine de izin vermemektedir. zamanında yapılan restorasyonun da, harç ile sıvamadan öte olmadığını esefle bildiririm.

    bu camiyi mutlaka gidiniz, görünüz.
  • dogan kuban'ın cesitli vesilelerle taş oymaları nedeni ile tüm türk-islam mimarisinin en büyük iki şaheserinden biri olarak gösterdiği (kuban'a gore diğer şahaeser selimiye camii'dir) yine kuban'ın estetik anlayışı bakımından o dönemde fransa'da yapılan ve ortaçağ mimarisinin zirvelerinden biri olarak kabul edilen notre dame katedrali'nden aşağı kalır bir yanı olmadığını soyledigi camii.

    son olarak kuban şu an yapılan tüm restorasyon çalışmalarının camii'yi eritmekten başka bir şey olmadığını söylüyor. üzerinin acilen cam konstrüksiyonla kapatılarak bir "heykel gibi" korunması gerekiyormuş.
  • sivas'in divrigi ilcesinde bulunan, türkiyenin baska bi yerinde o kadar eski ve mukemmelini gorme ihtimalinizin az oldugu mimari harika.
  • taç kapı denen devasa girişindeki, taşa işlenmiş 800 yaşındaki motiflere, şekillere bakarken hipnotize olunan, benzerini de bir daha görmediğim inanılmaz yapıdır.
    güzelliğinin hakkını vermese de fikir verebilecek birkaç resmi için:

    http://img198.imageshack.us/…98/5590/cennetkapi.jpg
    http://ddma.cumhuriyet.edu.tr/resimler.html

    üzerine kurulduğu "uçurum" da ayrı bir jeoloji olayıdır. divriği uzaktır yanlız, yüzlerce yıldır terkedilmekte, terkedildikçe uzaklaşmaktadır.
  • "görmeden ölmeyin" sloganina sahip mimari harika.

    zamaninin tip merkezi.asil hastalarinin tedavisinde su, kus sesinden yararlanilmis.
    sah kapisinda günün belli saatlerinde kapida olusan gölgeler müthis sanat eserine olan hayranliginizi kat kat artiracagindan eminim.
    denildigi gibi 'görmeden ölmeyin'.

    ve ayrica minberi abanoz agacindan yapilmistir.
    abanoz agacinin tercih sebebi ise, zaman gectikce mukavemet özelliginin artmasiymis.
  • kabartmalarına -hele de ana kapının üzerindeki yıldızlara- bakmanız yeter tarihi hissetmek için. elin japonları geliyor ama biz daha nerde oldugunu bilmiyoruz.
    neyse ki gidemeyecekler için şöyle bi şey var.
    http://www.360tr.com/58_sivas/divrigi/
  • gerçekten güzel bir yapı olmasına rağmen gidip görülmesi çok zor olan yer. divriği'ye gitmek zaten başlıbaşına zahmetli bir yolculukken, gidenlerin kalabileceği doğru dürüst bir otel olmaması bu yolculuğun sonunun da kötü olmasını sağlar. diyelim azmettiniz ve gittiniz, o zaman da size camii hakkında bir çift söz söyleyecek birini bulmanız imkansızdır.
  • kitabesi çalınmıştı, hala da öyle. yıllar sonra bir avrupa sehrinin müzesinde sergilenmesini bekliyoruz ki gidip görebilelim.
  • mimariyi heykel haline getiren taş ustasının ismi bilinmemekle birlikte, yapıda ne eklenecek ne de çıkarılabilecek herhangi bir unsur da bulunmamaktadır. sanki çeyiz sandığının baş köşesinde yerini alacakmış gibi büyük bir zarafetle dantel dantel işlenen eserin oluşturduğu görsel şölen son derece büyüleyici, zamansız ve birleştiricidir.
  • bu yapıyla ilgili söylemler bana kalırsa oldukça sönüktür. hani şöyle güzel, böyle büyüeyici deniyor ya, işte bu sözler bu yapıyı bence basite almak oluyor.

    güzellikten fazlası var bu yapıda. bir devrim söz konusu. anadolu türk mimarisiyle ilgili değil sözlerim, dünya çapında bir baş kaldırış söz konusu.
    ayrıca ahlatlı mimarın akıl sağlığının yerinde olmadığı söylenir. zaten normal olsa şaşarım belli ki bir deha vardı karşımızda.

    herkes yapının taçkapısının ne denli harikulade olduğundan bahseder ve haklıdırlar da. ancak bu cami ile diyebileceğim en çarpıcı nokta islam felsefesine aykırı bir bakış açısı izlenmiş olmasıdır. çok daha agresif bir iç mimari direkt sizi vurur.

    ama her nedense bu konular es geçilmektedir. bu yapı eğer bir avrupa ülkesinde yapılmış olsaydı hakkında duyacağımız şeyler taçkapısı ve taş işçiliğinin ne denli harika olduğundan çok daha fazlası olurdu. yapının islam felsefesindeki yeri bile başlı başına meseleyken biz yapıdaki sembolizmi aşamıyoruz.
hesabın var mı? giriş yap