rasyonel dünyada en az bedelle en fazla mutluluk

• insanın herhangi bir durumdan hoşnut olmasının temelinde, beklenti^* düzeyinin ve savunma mekanizmasının büyük bir rolü olduğunu kanıtlar.
  
  benzer kazançları olan 100 kişiyi topluyorlar ve ikiye ayırıyorlar. grubun bir yarısına (a grubu diyelim) "elimizde bir anket var. 20 tl karşılığında bu anketi doldurmak ister misiniz" diye soruluyor. diğer gruba (b) da "elimizdeki bu anketi doldurursanız size 1 tl vereceğiz" diyorlar. her iki gruba da aynı anket veriliyor.
  
  daha sonra her iki gruptaki elemanlara soruluyor; "anketi nasıl buldunuz?"
  
  a grubundaki elemanların çoğu "çok sıkıcıydı. sonunu zor getirdim" tarzı cevaplar verirken, b grubundakiler ise "fena değildi aslında. bazı sorular çok ilgi çekiciydi, eğlendim" diyor.
  
  çözümleme;
  
  - a grubundakiler; anket karşılığında 20 tl almaları nedeniyle, yaptıkları işin değerinin yüksek olduğunu kanısına kapılıyor ve yapmak istemedikleri bir işi, para karşılığı ittire ittire yaptıkları sonucuna varıp, anketi suçlayabiliyorlar.
  
  - b grubundakiler; 1 tl gibi komik bir karşılık almaları nedeniyle, harcadıkları zamanın boşa gittiğini düşünmemek için savunma mekanizmaları tetikleniyor ve aslında iyi zaman geçirdiklerini, basit bir anketi doldurup, eğlenip, üzerine de 1 tl almış olmaları fikri hoşlarına gidiyor.
  
  sonuç; yapılan herhangi bir işten sağlanan faydanın/kazancın fazla olması, her zaman için hissedilen hoşnutluğun da yüksek olacağını garantilemez.
  
  benzer bir örnek; öğrencilik zamanımızdan hatırlarız, "kaç aldın?" sorusuna verdiğimiz cevap, sınav sonucunun yüksekliği ile ilgilidir.
  
  - yüksek ise; "90 almışım"
  - düşük ise; "hoca 30 vermiş"