çift kör

• bir ilacın gerçekten işe yaradığını ispat etmek için gerekli bilimsel çalışma yöntemi.
  şöyle dizayn edilir; aynı özelliklerde (yaş, yaşam tarz ve standardı, riskleri, diğer hastalıkları vs) kişileri alırsın ve üzerinde sadece sayı olan bir şişe verirsin deneklere. çalışma süresince ve sonunda tüm deneklerin verilerini kaydedersin, denek ve çalışmayı yürüten kişi asla şişe içerisinde plasebo mu ilaç mı olduğunu bilmez.
  
  bu çalışma sonucunda ilaç kullananlarda istatistiksel olarak anlamlı bir fark varsa o ilaç etkilidir, yoksa siktiredin gitsin, şehir efsanesidir, reklamdır. plasebodur. zakkum tartışmasını anımsayan var mıdır buralarda? ne şarlatanlıktı ama. tek dayanağı "ben denedim, başarılı" olan bilim insanı. bir de niye bize nobel vermiyolar diye ağlaşırız.
  hukuk ilkesi varmış; usul esasa mukaddemdir şeklinde ya, işte aynı durum. yöntemin doğru değil ise sonucunu kimse dinlemez.