zotero

• birkaç gündür kullanıyorum ve bu kısa süre içinde bende oldukça olumlu bir izlenim bıraktı. öncelikle söyleyeyim daha önce mendeleyve endnoteda kullandım. yani benzerleri hakkında yeterli düzeyde fikrim var ve bu yazıda üç programı karşılaştıracağım. eğer bu tarz bir program kullanmak istiyorum ama hangisini kullansam bilmiyorum diyorsanız okumaya devam edin. karşılaştırmaya başlamadan önce belirteyim mendeley ve zotero ücretsiz endnote ücretli. bazı üniversiteler endnote lisansı verebiliyor öğrencilerine ve akademik personele onu da belirteyim.
  
  zotero ilk çıktığında firefox eklentisi olarak çalışıyordu fakat şu anda windows (mac ve linux yok sanırım) programı bulunuyor, diğer işletim sistemlerinde ise firefox eklentisi olarak kullanmanız gerekiyor. mendeley linux ve mac de de çalışırken, endnote windows a ek olarak mac de çalışabiliyor. zotero nun güzel özelliklerinden biri eğer firefox kullanıyorsanız makale indirmek istediğinizde direkt olarak save to zotero diye bir seçenek çıkması. ona bastığınızda makale zotero ya ekleniyor (sadece referans olarak değil pdf i de ekleniyor, internet üzerinde depolama kısmını yazının en sonunda anlatacağım sabredin biraz).
  
  tüm programlar pdf leri import edebiliyor ama bunu içlerinde en başarılı olarak yapan benim görüşüme göre mendeley. zoteronun ise bu konuda biraz daha gelişmesi gerekiyor. eğer daha önce endnote veya mendeley kullandıysanız makale listenizi import edebiliyorsunuz, aynı şey tersi için de geçerli. mendeley de ayrıca bir klasörü takip etme seçeneği de var. o klasöre attığınız pdfler otomatik olarak kütüphanenize ekleniyor. zotero kullanırken keşke olsa dediğim özelliklerden biri.
  
  üç programında da libre office ve word için eklentileri bulunuyor.
  
  mendeley ve zotero da makalelere etiket koyabiliyorsunuz, hatta zotero da 6 tane etikete kadar renk belirleyebiliyorsunuz ve o etiketlerin olduğu makalelerin yanında etiketin rengi görünüyor. endnote da böyle bir özellik yok. üç programda da makalelere not ekleyebiliyorsunuz.
  
  mendeley ve endnote da makaleleri daha önce okuyup okumadığınızı işaretleyebiliyorsunuz zotero da ise yapamıyorsunuz.
  
  arayüz olarak içlerinde en güzeli ^*tartışmasız mendeley.
  
  endnote ve mendeley in ipad uygulaması varken zotero nun bulunmuyor, android uygulaması ise hiçbirinde yok.
  
  tüm programlarda da belli başlı atıf stilleri bulunuyor ama olur da değiştirmeniz gerekirse bunu en zahmetsiz yapabileceğiniz program endnote. zotero ve mendeley aynı sistemi kullanıyor ve stil değiştirmek veya yeni stil oluşturmak oldukça ızdıraplı.
  
  gelelim internette depolama özelliklerine, başta çok önemli gibi görünmese de arşivinizdeki makale sayısı arttıkça eğer birden fazla bilgisayar kullanıyorsanız oldukça önemli olmaya başlıyor.
  
  zotero da mendeley ve endnote gibi makaleleri internette depolamanıza ve makale listenizi web de görüp listenizi diğer bilgisayarlar ile senkronize etmenize izin veriyor. ücretsiz olarak sunduğu alan 300mb. mendeley ise ücretsiz üyeliklerde 1 gb alan veriyor. diğer abonelik seçenekleri ise
  
  300 mb - free
  2 gb - $20 ($1.67/month)
  6 gb - $60 ($5.00/month)
  10 gb - $100 ($8.33/month)
  25 gb - $240 ($20.00/month)
  
  mendeley in fiyatları;
  
  2gb - $4.99 /month - or $55 /year
  5gb - $9.99 /month - or $110 /year
  unlimited - $14.99 /month - or $165 /year
  burada unlimited olarak bahsedilen 20gb, daha fazlası için fiyat teklifi istemeniz gerekiyor.
  
  endnote ise satın aldığınızda 2 yıl boyunca kullanabileceğiniz 5gb alan veriyor, sonrası için fiyatları ne kadar o konu ile ilgili bir bilgim yok.
  
  fakat burada zotero yu diğerlerinden ayıran bir özellik var ki birçok kişi için direkt tercih sebebi olmasına neden olabilir; webdav desteği. o ne diyenler için^*. webdav desteği sayesinde para vermeden dosya depolama alanınızı arttırabiliyorsunuz. bu özellik mendeley de olsa hangisini kullanayım diyene mendeley derdim ama zotero webdav desteği sayesinde diğerlerinin önüne geçiyor benim gözümde.
  
  bu özelliği kullanmak için öncekile webdav destekleyen bir depolama servisi bulmanız gerekiyor. en bilinen depolama servislerinden dropbox ve sugarsync maalesef bu özelliğe sahip değil, fakat yandex ve box^*webdav desteğine sahip. ben burada yandex disk üzerinden anlatacağım;
  
  1) öncelikle yandex mailiniz olması ve yandex disk kullanıcısı olmanız gerekiyor bu özelliği kullanmak için. üye olanlar bi sonraki adıma geçebilir olmayanlar ise şuradan üye olarak yandex in verdiği 11gb alana ek olarak 1gb ekstra alan kazanabilir ve hem bana da 500mb alan kazandırabilirler. o kadar yazmışsın okudum bilgilendim ama ben başkasına bir şey kazandırmam diyorsanız da şuradan üye olabilirsiniz.
  
  2) yandex maili aldıktan sonra zotero da ayarlar bölümünden senronizasyon seçilip "sync attachment files in my library using" bölümün yanındaki yerden webdav seçilir. server adresi olarak webdav.yandex.com.tr kullanıcı adı ve şifre yazılır. kullanıcı adınızı yazarken @yandex.com yazmanıza gerek yok. verify server a bastığınızda herhangi bir hata almadıysanız gerekli ayarlar yapılmış demektir.
  
  3) bu adım size kalmış kullanım şeklinize göre yapın. eğer bilgisayarınıza yandex disk kurulu ise selective sync bölümünü açıp zotero klasörünün bilgisayarınız ile senkronize olup olmayacağına karar verebilirsiniz. eğer senkronize olmasını isterseniz (default) zotero ya eklediğiniz tüm makaleler bilgisayarınızdaki yandex disk klasörüne inecektir (ki pek gerek olduğunu düşünmüyorum).
  
  bu işlemi yaptığınızda attachment olarak zotero ya eklediğiniz tüm makaleler yandex disk inize gidecek ve başka bir bilgisayarda zotero yu açtığınızda seçtiğiniz makale otomatik olarak indirilecek. burada dikkat edilmesi gereken bir şey var; zotero 3 versiyonunda indirme işlemi otomatik olarak yapılıyor, yani tüm makaleler zotero yu açar açmaz indiriliyor. bu zotero 4^*da düzeltilmiş ve sadece siz isterseniz indirme işlemi gerçekleşiyor.
  
  özet olarak;
  
  eğer sürekli değişik atıf stilleri kullanıyorum ve bu stiller bulması pek kolay olan stiller değil dolayısıyla sürekli stilleri düzenliyorum diyorsanız endnote,
  internet depolama özelliği benim için önemli ve 1 gb yer bana yetmez para da vermem diyorsanız zotero,
  stil filan düzenlememe gerek yok, 1 gb alan bana yeterli diyorsanız da mendeley.
  
  bu üç program ile ilgili şimdilik söyleyebileceklerim bu kadar fakat kullandıkça yazıyı da güncellemeyi düşünüyorum.
  
  edit 1: zotero 4 artık beta değil, ayrıca mendeley de elsevier'e satıldı ve ücretsiz olarak verdiği alanı 2gb'a çıkardı.