celile hanım

• celile hanım, nazım hikmet'in yaşamındaki ilk önemli kadın olup annesidir. soyu osmanlı yönetici sınıfından, leh ve polonya asıllı paşalara dayanır. şair oktay rıfat'ın da teyzesidir.
  
  celile hanım genç yaşında osmanlı memuriyetinde bulunan nazım paşa'nın oğlu hikmet bey ile selanik'te görev yaparken evlendirilir. bu evlilikten 15 ocak 1902'de nazım hikmet dünyaya gelir. celile hanım, peçe takmayan, resim yapan, sosyal yaşamın içinde yer alan, özgür ruhlu bir kadındır. osmanlı'daki ilk türk kadın ressamlardandır.
  
  celile hanım'ın 1916-1919 yılları arasında şair yahya kemal beyatlı ile yaşadığı bir ilişki, o dönem istanbul sosyetesinin bildiği ve skandal olarak nitelenendir. yahya kemal, nazım'ın deniz harp okulunda hocasıdır. aynı zamanda da nazım'a edebiyat dersleri verip şiirlerini düzeltip yayınlanmasını da sağlayan kişidir. nazım ise tüm istanbul'un konuştuğu, annesi ile yahya kemal ilişkisinden çok rahatsızdır. bir gün gizlice, yahya kemal'in paltosunun cebine, "hocam olarak girdiğin bu evden babam olarak ayrılmana izin vermeyeceğim" diye bir not bırakır.
  
  celile, yahya kemal'in yaşamında bilinen ilk ve tek aşktır. devrinin ünlü şairi olan yahya kemal, celile'ye şiirler yazar. kıskançlık krizlerine girer. hatta bir kez de bu yüzden intihar girişiminde bulunduğu ifade edilir. celile eşinden boşanmaya hazırdır. ancak yahya kemal, bohem yaşamını bırakıp bu evliliğe cesaret edemez. edemez ama celile için, tutkulu aşk şiirlerini de yazmayı bırakmaz. celile ve hikmet bey evliliği 1919 yılında biter. celile hanım istanbul'u terk eder. paris'e yerleşir. paris'te resim yapmaya devam eder. daha sonra türkiye'ye döner. ibrahim bey adında bir kaymakamla kısa süren bir evlilik yapar. soyadı kanunu sonrasında da "uğuraldım" soyadını alır.
  
  oğlu nazım’ın hapis cezasına çarptırılması nedeniyle oğlunun serbest bırakılması için, galata köprüsü üzerinde pankartlı bir eylem yapar. cumhurbaşkanı mustafa kemal'e, adalet isteyen mektuplar yazar. bir annenin evladı için yapabileceği her şeyi yapar. nazım, hapis yaşamının 12. yılına girince, 1950 yılında bir açlık grevine başlar. oğluyla dayanışma ve bu açlık grevine destek vermek için celile hanım'da açlık grevine başlar.
  
  celile hanım, son yıllarında görme yetisini ve 1956 yılında da ankara'da yaşamını yitirir.