esnek çalışma saatleri

• esnek çalışma saatlerinin işçiler açısında olumlu yönlerinden biri, biyolojik zamanlarına göre çalışabilmelerinin sağlanmasıdır. herkesin biyolojik zamanı, psikolojilerine ve ihtiyaçlarına göre değişmekte ve verimlilikleri de buna göre belirlenmektedir. esnek çalışma süreleri ve çalışmaya başlama saatleri işçinin verimli olduğu saatler esas alınmakta ve işçilerden elde edilen verimlilik artmaktadır.
  
  işçiler açısından olumlu bir yönü, işçilere daha fazla serbest zaman kazandırmasıdır. bu durumun, hem işçilerin aile hayatlarının ve özel hayatlarının kalitesini artıracağı ileri sürülmektedir. ayrıca, esnek olmayan çalışmada çalışan bir işle uğraşırken mesai bittiğinde yaptıkları iş yarım kalabilmekte, ertesi gün işe aynı yerden devam etmek de zaman kaybına neden olabilmektedir, esnek çalışmada ise iş tamamlandıktan sonra çıkıldığı için işçiler tam bir iş tatminiyle çalışabilmektedirler.
  
  işçiler açısından olumsuz yönlerinden biri, esnek çalışmanın fazla mesai ücretlerini azalmasıdır. bu konuyla ilgili olarakişçi sendikaları, esnek çalışmayla işgücünün verimliliğinin artmasından dolayı artan kârın işçilere yansıtılması gerektiğini savunmaktadırlar. fazla mesainin azalması iki şekilde olduğu ileri sürülmektedir. ilk olarak, işçilerin çalışma programlarını belirlerken, kendi özel ihtiyaçları yanında işletmenin ihtiyaçlarını da dikkate aldıkları ve işlerin yoğun olduğu zamanda çalışacak şekilde program yaptıkları belirtilmekte, ikinci olarak da işçilerin işe farklı zamanlarda gelip gitmeleri nedeniyle işyerinde günün neredeyse her saatinde çalışanların olduğu belirtilmekte, bunun da fazla mesai ihtiyacını ortadan kaldırdığı vurgulanmaktadır. almanya’da esnek çalışma uygulayan bir fabrikada fazla mesaide %70’lik bir azalma belirlenmiştir, ve kanada’da bir işletmede yapılan bir araştırma da 1973 yılında işçilerin %17’si fazla mesai yaparken, esnek alışmanın uygulanmasından sonra 1974’te bu oranın %8’e düştüğü belirlenmiştir.
  
  diğer bir olumsuz yönü, sosyal sigorta ve sosyal yardımlar gibi güvencelerden yoksun olmalarıdır. esnek çalışma saatleri de bir atipik istihdam biçimdiri ve birçok ülkede atipik istihdam edilmiş olanlar, tam gün süreli çalışanlara göre bazı sosyal yardımlardan ve yan ödemelerden mahrum kalmaktadırlar. yasal olarak aynı haklara sahip olsalar da uygulamada farklılıklar görülmektedir. örneğin ingiltere’de kısmi süreli çalışanların yaklaşık %30’u milli sigorta programlarına, almanya’da da %11’i sosyal güvenlik kapsamına alınmamaktadır.
  
  bir diğer olumsuz yönü de, işler arasında bağımlılığın olduğu durumlarda planlama yapmanın zorluğudur. hizmet sektöründe çok daha kolaylıkla uygulanabilecek olan esnek çalışma imalat endüstrisi gibi sektörlerde işlerin düzenli yürümesi zorlaşabilir. buna bir çözüm olarak işletmeler veya işverenler işçileri gruplara ayırmakta ve grup olarak kendi çalışma saatlerini ve sürelerini belirlemelerini istemektedirler. bu durum, işçiler arasında bir iktidar mücadelesine yol açabilir ve zayıf olanlar, güçlü olanların istediği çalışma saatlerine uymak zorunda kalabilirler.