köprülü fazıl ahmet paşa

• osmanlı tarihindeki bence en başarılı sadrazam.
  öncelikle: köprülü mehmet paşa/@strumbannfuhrer2
  
  sadrazam (başbakan) denildiğinde genelde herkesin aklına sokullu mehmet paşa gelse de kendisinin sadarette olduğu dönem şartları ve yaptıklarına bakıldığında ondan üstün olduğu görülecektir. kendisini ve dönemini özetlersem:
  
  - babası köprülü mehmet paşa, şahsındaki okumamışlığı kendisinde telafi etmeye çalışmış ve ahmet de buna 16 yaşında müderris (profesör) olarak cevap vermiştir.
  
  - genç yaşında müderrisliğe erişmesi ve babasının sadrazam olması birtakım dedikoduları da beraberinde getirmiş, daha sonra mülkiyeye geçmiştir.
  
  - burada da hızla yükselmiş, 1659-1660 yıllarında erzurum ve 1660-1661 yıllarında şam valiliği yapmıştır. şam'daki karışıklığı giderip beyrut ve dolaylarını da itaat altına alıp devlete bağlamıştır.
  
  - devlet işleriyle ilgili olmayan ancak mevcut sadrazam köprülü mehmet paşa'dan memnun olan iv. mehmet, sadrazamın ölüm döşeğindeki nasihatine/referansına istinaden, köprülü fazıl ahmet paşa'yı ekim 1661'de sadrazam yapmıştır. osmanlı'daki en genç sadrazamdır. (26 yaşında)
  
  - ilk seferini avusturya üstüne yapmış, kanuni döneminde alınamayan uyvar kalesi'ni 18 günde fethederek avrupa'da "uyvar önünde bir türk kadar güçlü" sözünün doğmasına vesile olmuştur. bu seferi, 1606 zitvatorok antlaşması ile osmanlı aleyhine değişen dengeyi tekrar imparatorluk lehine getiren vasvar antlaşması ile kapatmıştır. (1664)
  
  - sonrasında 21 yıldır kuşatma altında olan girit'e yönelip 1666'da komutayı devralmıştır. kendisi tam 3 yıl aralıksız girit'te ordunun başında bulunmuş, kışı siperlerde geçirip askere olmuş, hatta padişahın destek veremeyebileceğini bildiren mektubu üzerine bile geri dönmeyi düşünmemiştir. neticede, 1669 yılında girit'i tam olarak imparatorluk topraklarına katmıştır.
  
  - daha sonra 1672'de lehistan seferi'ne çıkıp kamaniçe, bucaş gibi birçok önemli kaleyi fethedip lehler'i ağır bir vergiye mahkum etmiş ancak lehistan meclisi'nin bu ağır vergiyi reddetmesi üzerine 1674'te seferi tekrarlamıştır. 1674 seferinde hotin'i geri almış, sonrasında çehrin'e yürüyüp ukrayna'yı ruslar'dan temizlemiştir. seferi bucaş antlaşması kapatmıştır ki bu antlaşma osmanlı'nın batı'da ulaştığı en geniş sınırdır.
  
  - kasım 1676'da yine bir sefer hazırlığındayken ölen paşa, 15 yıllık sadaretinin 9 yılını bilfiil seferde geçirmiş ve sadece 41 yaşında vefat etmiştir. ölüm sebebi, aşırı çalışmaya bağlı yorgunluktur.
  
  - kendisi, osmanlı'da en uzun süre seferde kalan sadrazamdır. (3 yıl, girit)
  
  - zamanında o kadar savaş olmasına rağmen bütçenin her daim fazla vermesi takdire şayandır.
  
  - devlet adamlarına, özel günlerde hediyeleşmeyi yasaklamıştır.
  
  - ulemadan asla hazzetmemiş hatta kaldırmayı düşünmüştür ki bu tutumu tarihçilerce laiklik yönünde düşünce olarak değerlendirilmektedir.
  
  son söz: ömrü bilfiil savaşlarda ve zaferden zafere koşmakla geçen bu büyük adam, ola ki yaşasaydı ölümünden sadece 7 yıl sonra gerçekleşen ve merzifonlu kara mustafa paşa komutasında başarısızlıkla sonuçlanan viyana kuşatması acaba nasıl olurdu, merak etmemek elde değil. köprülü fazıl ahmet paşa ile savaş sanatı dahisi prinz eugen (bkz: #93681737) kapışması gerçekten ilginç olurdu.
• avusturya ordusunun en önemli karargahlarından bir tanesi olan uyvar kalesini 38 günde alarak büyük başarı göstermiş sadrazam.(bkz: uyvar kalesi karşısında bir türk gibi güçlü)
• okuyamamış ve hatta rivayete göre okuma-yazma dahi bilmeyen babası köprülü mehmet paşa bu eksikliğini fazıl ahmet'î okutarak giderebileceği düşüncesinde bir insan olduğundan küçük yaşta çok önemli ve devrin ileri gelen ilim adamlarından dersler aldı. medreseden geçti. daha sadece 16 yaşında profesörvari bir makama ulaştığı söylenir. 23 yaşında erzurum'a, 25 yaşında şam'a vali olarak atandı. 1 sene sonra 26 yaşında da osmanlı'da sadrazam'lık mevkisine yükseldi. osmanlı'nın en genç sadrazamıdır. 15 sene sadrazamlık sonrası 41 yaşında yine bir sefer esnasında vefat etti.
• 21 yıldır fethedilemeyen adayı fethetmek için asitane'yi bırak, üç yıl siperlerde yat hatta padişahın desteğini dahi göreme ve 24 yıl sonra adanın fethini tamamla yüzyıllar sonra survivor yorumcuları gelsin senin sadrazamlığını beğenmesin. şaka gibi memleketiz yemin ederim. daha uyvar'a, kamaniçe'ye, podolya'ya girmedim bile.
  
  not: kösem sultan öldürüldüğünde değil köprülü fazıl ahmet paşa, babası köprülü mehmet paşa dahi sadrazam değil. sadaret mührü, kösem sultan'ın ölümünden beş yıl sonra hatice turhan sultan tarafından babasına verilecek. hatice turhan sultan daha önce hiçbir osmanlı sadrazamına verilmeyen yetkiler ile köprülü mehmet paşa'yı göreve getirecek ve mezkur sadrazam, devleti resmen uçurumun kenarından alıp çanakkale boğazındaki venedik kuşatmasını kaldıracak. köprülü fazıl ahmet paşa döneminde maliye falan da hiç kötü değil. babasının ve kendisinin başardıkları sayesinde eniştesi merzifonlu kara mustafa paşa daha önce emsaline az rastlanmış bir ordu ile 1683'te viyana'yı kuşatacak.
• osmanlı imparatorluğunun batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmasını sağlayan bucaş antlaşmasını yapmıştır.
• osmanlı'nın en büyük sadrazamlarından biridir. hatta türk tarihinin en büyük yöneticilerinden biridir. 2. viyana kuşatmasından bir süre önce vefat etmiştir. kuşatma onun zamanında yapılsa neler olurmuş diye düşünmeden edemiyor insan.
• fransızca'daki türk gibi güçlü deyimini dile kazandıran sadrazam.
  
  fethettiği yerlerde halka karşı centilmen ve kibar, aynı zamanda payına düşen ganimetleri vakıf kurup bölgenin halkına bağışlama davranışında bulunması sebebiyle bugün bile bu bölgelerde sempati duyulan bir devlet adamıdır. yumuşak huylu, anlayışlı ve fazilet sahibi olduğu için kendine "fazıl" lakabı takılmıştır.
  
  en uzun süre görevde kalan sadrazam ünvanına sahip ahmet paşa 15 yıllık görev süresinin 9 yılını seferlerde geçirmiş ve maalesef henüz gencecikken, en verimli çağında 41 yaşında lehistan seferi dönüşü rahatsızlanıp çorlu yakınlarında ölmüştür (karabiber çiftliği diyor, neresi merak ettim.). naaşı çemberlitaş'ta babasının türbesine defnedilmiştir. çemberlitaş bölgesindeki kendine ait kütüphanesi de osmanlı tarihine dair iyi bir kaynaktır.
  
  kendi döneminde saray erkanına ve devlet görevlilerine özel günlerde verilen hediyeleri yasaklamıştır. osmanlı maliyesi babasının
  döneminden başlayarak yapılan büyük seferlere rağmen kendinin döneminde fazla vermeye devam etmiştir.
  
  londra'da bir fransız pastanesi'nde babası ve kendisine ait resimleri (kendilerini tasvir eden resimler) görünce merak edip hayatını okurken ben çok keyif aldım, sizlere de öneririm. insan hayran kalıyor.
• osmanlı tarihinin en genç sadrazamıdır.
• osmanlı imaratorluğunda sadrazamlık yapmış en başarılı en zeki en ehil kimse kimdir diye sorsalar pek çoğu belki sokollu mehmed paşa'yı söyler ama bence fazıl ahmet paşa ondan da bir kaç gömlek üstündür.
  
  babasından düzenin yeniden sağlanmış olduğu bir devlet almıştır. ama o bunu bir ileri taşıyarak devleti yeniden avrupanın süper gücü yapabilmiştir.
  
  çpğu kişi değinmiş girit meselesinin devletin başını daha çok ağrıtacağını düşünüp siperlerde yatarak giritin fethini tamamlamıştır.
  
  avrupalılara uyvar önünde türk gibi kuvvetli sözünü söyletmiştir. dürüst olmakla birlikte tek meziyeti dürüstlük olanlardan değil dürüstlüğünü çalışkanlık ile harmanlayarak devlet için canını vermiştir. öldüğünde hepi topu 40-41 yaşındadır. şimdilerde bu yaşta olup hala eli iş ekmek tutmayan evde video oyunu oynayanların sayısı az değildir ülkemizde. ahmet paşa çok çalışmaktan ölmüştür. yani devleti için canını vermiştir. tarihte her şey öyle olması gerektiği için ve başka türlü olamayacağı için öyle olmuştur diye bir söz var ya ona rağmen insan düşünüyor ne olurdu ahmet paşa 60larını görebilseydi devletin başında diye, hoş osmanlının sistemi bozuktu ve yıkılacaktı ha 10 sene erken ha 20 sene sonra ama yine de ahmet paşa yapacaklarının ve yapabileceklerinin azını yaparak gitti.
• köprülü mehmet paşanın oğlu.
  sadrazamlığı boyunca giritin alınaması, avusturya barışının gerçekleştirilmesi gibi faydalı işler yapmıştır.