• evrenin mimarının tanrı mı yoksa evrim mi olduğu konusunda yüz kırk yıldır süren tartışmanın en başlarında ortaya atılmış bir savdır bu. biliyoruz ki darwin tartışmadan, polemikten bucak bucak kaçan bir insandı. işte bu noktada onun teorisini her türlü kitle önünde ateşle savunacak coşkulu ve yetenekli bir münazaracıya ihtiyaç vardı ki, bu boşluğu thomas huxley doldurdu. o raddede ki, "darwin'in köpeği" dendi bu aynı zamanda agnostik kelimesinin yaratıcısı olan adama.
    anlatılanlara göre, bir gün oxford'da aynı zamanda matematikçi olan zeki bir piskoposla halkın önünde yaratılış mevzusunu tartışırlarken ortaya atar huxley bu analojiyi. der ki, "altı tane ölümsüz maymunu altı daktilonun üstüne koysanız; yeteri kadar zaman, yeteri kadar kağıt ve de yeteri kadar mürekkep onların sadece şansın yardımıyla incil'den bir dua, shakespeare'den bir sone, ya da baştan sona bir kitap yazmalarına yetecektir. hal böyleyken, moleküllerin şansa bağlı hareketinin bir zaman bir yerde insan denen varlığı yaratması da gayet mümkündür."
    tıkanır bu argümanın ortaya atılmasıyla huxley'in karşısındaki piskopos, bir şey diyemez. ve rivayet edilen odur ki, hakarete vurur kendini, "anne tarafından mı, baba tarafından mı bu maymunlarla akrabalığınız" diye sorar huxley'e. darwin'in köpeğinin cevabı ağır olacaktır elbette: "ben atalarımın maymun olmasından utanmam, ama yeteneklerini bilimin çok yabancı oldukları bir alanında laf üretmek için kullanan ve dinsel önyargıları güçlendirmek adına demagoji yapmaktan kaçınmayan biri olmasından utanırım."
    gerçi bilirsiniz, böyle karizma koyan ya da birini komik duruma düşürmek için anlatılan hikayeler boldur. mesela baba george bush'un yardımcılığını* yapmış ve amerikan kamuoyunun gözünde bugün türklerin yıldırım akbulut'u olmanın dahi fersah fersah ötesine geçmiş dan quayle'nin bir latin amerika gezisi dönüşü "keşke lisede latince derslerime daha iyi çalışsaydım da bu gezide bu kadar dil sorunu çekmeseydim" dediğini anlatırlar. oysa bu neşeli anekdotun da, huxley'in piskoposu o sözlerle aşağılaması hikayesinin de sallama, hayal mahsulü oldukları iddia ediliyor bugün, ki hiç şaşmam. yine de halkın evrim fikrini kabullenmesinde o gün oxford'da yapılan tartışmanın önemli bir yeri olduğunu söylediklerinde inanırım.
    bu maymun analojisi teoride ne kadar mümkün olsa da, darwin karşıtları yaptıkları istatistik hesaplarıyla shakespeare'in değil bir oyunu, değil bir sonesi, altı kelimelik bir cümlesini bile tesadüfen yazmanın milyarlarca yıl alacağını, evrimin süresinin bu kadar uzun olmadığını iddia ediyorlar. insanlarda bir noktadan sonra zaman kavramı belirsizleşebiliyor yalnız cidden. mesela söyleyin bakalım, sıfırdan bir milyara kadar saymak ne kadar zamanınızı alır? saydım, ordan biliyorum seviyesiz esprisini yapmayacağım, sayış hızınıza bağlı olarak değişecek ortalama 115 yıl gibi bir sürenin sözkonusu olduğunu söylemekle yetineceğim yalnız.
    ve bir de jorge luis borges'in labirentler isimli hikaye kitabındaki babil kitaplığı hikayesinin, ki aynı adlı projeye de isim kaynağı olmuştur, bu shakespeare eseri yazan maymunlarla tamamiyle aynı mantık üzerine kurulduğunu söylemek isterim. daniel dennett'in darwin s dangerous idea kitabında geçiyordu, ordan biliyorum, yoksa borges ağır geliyor bana, ben harlequin desire serisi filan ancak..
  • nerde okudum kim demis hatirlamiyorum degisik bir bilimsel falan filan kapsaminda gecen bir hipotez soyle ki:

    bir maymunun onune bir daktilo verdik mi maymun salak salak daktiloya vurarak anlamsiz bir seyler yazacaktir

    lakin maymun ve daktilo sayisini sonsuza cikarirsak boyle salak salak vuran maymunlarin arasindan birisinin shakespeare in eserlerinden birini yazma ihtimali vardir hatta garanti yazar gibisinden bir hipotez bu evet boyle bir seydi
  • "bir zamanlar rastgele harflere basan bir maymunun bir shakespeare eseri yazabilme ihtimali üzerine konuşurduk. yüz milyonlarca kullanıcısıyla internet bize bunun doğru olmadığını göstermiştir"

    kaynağını hatırlamıyorum.
  • evrim tek seferde bir kuş veya maymun oluşturmadığı için yanlış şekilde tanınmış maymundur.
    richard dawkins'in kör saatçi'de anlattığı üzere, olay birikimli seçilim olayıdır. evrim her seferinde çok küçük bir adım atar. bu adım hayatta kalmaya ve üremeye katkıda bulunursa korunur, yoksa yok olur. doğal seçilim budur.

    bunu maymuna uyarlarsak, şöyle oluyor:

    maymundan, shakespeare'in bir cümlesini yazmasını beklediğimizi düşünelim. mesela "to be or not to be". bu cümlede boşluklarla beraber 18 karakter var. maymunun kullanabileceği karakter sayısı ise boşlukla beraber 27'dir. bu durumda bir seferde cümleyi yazma ihtimali, 27 üssü 18 de 1 gibi imkansıza yakın bir sayıdır ki, maymunun kısa zamanda bunu yazması mümkündür ama muhtemel değildir. diyelim ki maymun her seferinde 3 cümle yazıyor. bir seçici de bu cümleler içinde hedef cümleye en çok benzeyenini seçip, maymundan sadece benzemeyen kısımları değiştirmesini istiyor. yeni üç cümle, hedef cümleye, seçilen cümleden daha çok benzeyecektir haliyle. yeni üç cümle içinden yine hedefe en çok benzeyeni seçersek, bir sonraki üçlü hedefe daha da çok benzeyecektir. richard dawkins, maymunu ve seçiciyi taklit eden bir bilgisayar programıyla hedef cümlenin ortalama 50-60 adımda ortaya çıktığını bulmuş. etkileyici değil mi? birikimli seçilim işte budur.

    burda seçiciyi doğal seçilim, her yeni üç cümleyi de mutasyonla genleri değişmiş üç yavru olarak alırsak, evrimin aslında ne kadar muhtemel olduğunu açıkça görürüz.
  • bu teoride maymunun shakespeare eseri yazması ile evrim arasında kurulmaya çalışıyan analoji yanlıştır.

    bu örnekte maymunun tuşlara basması tamamen rastgele iken evrimdeki rastgele değişiklikler hayatta kalma ile seçime uğrar. birazcık daha iyi olan soyunu sürdürmeye devam eder.

    maymun ve eser örneğine dönersek maymunun-maymunların rastgele harflerden oluşan bir master kitabı esas alarak bunun kopyasını çıkarmaya çalıştıklarını, bu esnada ara sıra ufak hatalar (on bin harfte bir hata) yaptıklarını varsayalım. bir editörün de bu metinleri gözden geçirdiğini, bir dahaki kopyalama işi için en anlamlı metni master haline getirerek maymuna-maymunlara geri verdiğini düşünelim. yeterince uzun tekrarlardan sonra anlamlı bir kitap oluşması kaçınılmaz.

    evrimin analojisi bence budur.
  • sonsuz maymun koşuluna gerek olmayan teoridir. bir maymun yeterlidir. koşul da sadece rastgele tuşlara basmasıdır. ayrıca doğru bir önermedir ve limit kavramıyla kolayca ispatlanabilir. sadece shakespeare değil, bugüne kadar yazılmış bütün eserleri yazacaktır o maymun, hatta, dünyanın ömrünün sonlu olduğu varsayımı ile, bundan sonra yazılacak bütün eserleri de yazar. bütün olay sonsuz kavramıyla ilgilidir.
    konuyla alakalı olarak :
    (bkz: limit sonsuza giderken)
  • sözlükte bunun bi alt evrim basamağında olan bazı tipler gözüme çarpıyor arasıra. afahsksadlfdjd şeklinde entryler giriyorlar. bazı bazı anlamlıymış gibi görünen saçmalıkları dile getirecek şekilde de dizilebiliyor bu harfler. mucize!
  • aynı bilimsel kaynakta rastgele vuruşlarla shakespeare' in maymunun yazdığı şeylerin aynısını yazabilmesi de hesaplanmış mı merak ediyorum.
    yalnız burda önemli olan olayın maymunun sikinde olup olmadığı.
    bir de şu var; kırkayak için sonuç daha erken alınabilir miydi acaba?
    (bkz: sarhoşken entry girmek)
  • sonsuz tane maymunun önüne sonsuz tane daktilo konulursa ve sonsuz süre verilirse, maymunların tuşlara rastgele vurmaları neticesinde belli bir süre sonra bazı maymunların shakespeare'in bütün eserlerini yazabileceğini söyleyen teori.

    hayvan olarak neden maymun seçildiği veya neden rastgele, tesadüfen tuşlara vurma eylemine girdikleri konusu ise muallaktadır.
  • matematiksel açıdan mümkündür. şöyle ki;

    ilgilizce'de alfabede 28 harf var; ek olarak da 10 tane noktalama işareti vb olduğunu varsayarsak toplamda 38 tuş eder. maymun tuşlara rastgele basmaya başladı, ilk bastığı tuşun eserin ilk harfiyle aynı olma olasılığı 1/38; ikinci tuşun da aynı olma olasılığı 1/38.1/38.... eserin x tane karakterden oluştuğunu düşünürsek de art arda hata yapmadan aynı karakterleri basma olasılığı (1/38)^x olur. oldukça küçük bir olasılık bu ancak var olduğu için gözardı edilemez.
hesabın var mı? giriş yap